woensdag 26 maart 2014

Waar is lobbyen in Europa goed voor?

Soms vragen mensen mij wel eens wat de EBLIDA precies doet, en of het niet vooral een leuk baantje voor erbij is. Bij het eerste hoop ik zo een voorbeeld te geven van wat EBLIDA doet, vaak in samenwerking met andere internationale organisaties, en welk een monnikenwerk dat is. En op het tweede, ik ben er gemiddeld een halve dag per week mee bezig om mee te denken, zaken voor te bereiden, op de mail met ander Europese collega's van gedachten te wisselen over de te volgen koers. Allemaal werk achter de schermen. En ja, drie keer per jaar vergaderen op locatie die als je er een paar dagen aan vast kunt plakken na de vergadering niet misstaan op je reis cv. Dat is dan een leuke beloning voor al dat harde werk ;-)

Maar nu het voorbeeld: een meeting die op 20 maart van dit jaar plaats vond. IFLA en Copyright 4 Creativity coalitie organiseerden een ontbijtdebat met EU parlementariërs. Hiervoor was ook de directeur van de EBLIDA, Vincent Bonnet uitgenodigd. Onderwerp van de discussie was of er voldoende balans zit in de bestaande internationale en EU copyright regels en wetgeving in relatie tot de toegang tot informatie, research en innovatie, en de noodzaak om makers, rechthebbenden  te beschermen.

Dit debat werd mede voorgezeten door onder andere Europarlementariers uit Zweden en Nederland. Er waren sprekers uit diverse hoeken onder andere de directeur Intellectual Property Directorate, van de European Commission DG MARKT, Digital Projects & Policy. Een zware afvaardiging dus van diverse belanghebbenden.

Het debat kwam op een opportuun tijdstip, want de Europese commissie is bezig de 11.000 reacties op de internetconsultatie over het Europees Copyright te verwerken en te beoordelen. Eén van de EU parlementariërs startte het debat door vragen te stellen over hoe de huidige (regionale en internationale) regelgeving op het gebied van copyright bibliotheken hinderen in de brede context van een gezonde en digitale economie. Er was besef dat met de huidige regelgeving het lastig is om vrij verkeer van informatie over EU grenzen heen te realiseren. Dit is in strijd met de EU waarden en ambities, en het staat op gespannen voet met de sterke EU traditie van het initiëren van nieuwe technologieën en activiteiten om vrije stroom van informatie mogelijk te maken.  Er werd gesproken over de uitdagingen voor met name de universiteits- en onderzoeksbibliotheken om hun internationale wetenschappers over grenzen heen van de juiste informatie te kunnen voorzien. Dit is hoogstnoodzakelijk om als kenniseconomie een toppositie in de wereld in te kunnen nemen.

De directeur van de EBLIDA heeft in dat overleg uitgelegd met welke uitdagingen bibliotheken te maken hebben, met name op het gebied van digitale content en e-books. De lastige onderhandelingen over licenties. waarbij uitgevers kunnen bepalen hoe de collectie van bibliotheken er uit zien. Dat het voor openbare bibliotheken steeds moeilijker wordt om hun missie waar te maken, want hoe kunnen zij vrije toegang tot informatie bieden als zij niet meer alles kunnen verkrijgen, of tegen een hoge prijs. Er werd een stevig beroep op de Europarlementariërs gedaan om niet alleen vanuit een 'marktgedachte' naar informatie te kijken, maar ook vanuit een democratisch burgerrecht dat noodzakelijk is om aan de democratische burgerplicht van participatie te kunnen voldoen.

Al met al heeft er een levendige discussie plaats gevonden over de uitdagingen waar bibliotheken, openbaar en wetenschappelijk, en culturele erfgoed organisaties voor staan in de digitale wereld, en welke tekortkomingen er zijn van een puur op de markt gerichte beleidsaanpak als het gaat om wijzigingen in de copyright wetgevingen.

Natuurlijk zijn we er nog lang niet, er moet veel gepraat worden, veel gelobbyd. Ondertussen moeten er in de landen van Europa modellen uitgeprobeerd worden waarbij er licenties van uitgevers worden gekocht voor het uitlenen van e-books. Bibliotheken moeten hun verhaal nationaal, Europees en internationaal voor het voetlicht brengen, vanuit het belang van de burger. Uitgevers doen dat net zo goed, vanuit hun belang. Het zou mooi zijn als we tot een goed model komen in Europa dat recht doet aan de belangen van burgers (en daarmee dat van bibliotheken), voor de kenniseconomie, voor uitgevers, voor makers en rechthebbenden. Dat is hard werken, met name voor de directeur van de EBLIDA.

Op 23 april is de start van de campagne "The right to eread", je kunt er in je lokale bibliotheek ook aandacht aan besteden. Check de website van de EBLIDA, en let op de website en nieuwsbrief van de VOB.

vrijdag 7 maart 2014

Verbouwen met de winkel open

Vorige maand zijn we begonnen met de contouren voor ons nieuwe beleidsplan. In een sessie met onze accountmanagers, beleidsmedewerkers, leden van het managementteam, teamleiders hebben we de eerste stappen gemaakt naar nieuw beleid. We hebben ons eerst door Jaap Peters mee laten nemen in hoe ontwikkelingen in de maatschappij gaan. Er is altijd sprake van een bovenstroom en onderstroom. Dingen die je misschien al wel aan ziet komen, maar die nog niet heel erg opvallend zijn, dat is de onderstroom. Early adapters en innovators zien die ontwikkelingen al wel, maar de meerderheid heeft er een sceptische houding over. De bovenstroom daarvan denkt de meerderheid dat het allemaal wel zal blijven, dat het doemdenkers zijn die zeggen dat bijvoorbeeld de bibliotheek op zal houden te bestaan. Jaap schreef daar een interessant artikel over samen met Rob Wetzels, over hoe de verandering er eerder is dan de strategie. Het is de kunst om de verandering te zien en daar dan een strategie of scenario op te bedenken die past bij je organisatie.

Vervolgens hebben we ons door Mark Deckers laten meenemen in de ontwikkelingen in bibliotheekland soms ontzettend demotiverend ;-) en  vaak heel motiverend en in de maatschappij om ons heen, heel inspirerend. Met die mentale bagage zijn we aan de slag gegaan. We hebben twee scenario's uitgewerkt van de bovenstroom en twee van de onderstroom. Dat gaf resultaten in kwadranten rond de assen  van oud doen, oud denken, nieuw doen en nieuw denken. De werkgroep die met de resultaten van die middag aan de slag ging hebben eerst de assen van nieuwe aanduidingen voorzien. Vervolgens is de lijst met associaties per kwadrant die in de bijeenkomst tot stand kwam bestudeerd. De werkgroep is met een kernwoord per kwadrant gekomen, alsmede  met  een verbeelding die moet verduidelijken waar het in het betreffende kwadrant om gaat. Onderstaand is de uitkomst schematisch weergegeven en per kwadrant uitgewerkt.

































Kwadrant 1. oud doen/oud denken
verbeelding:  ‘oude wijn in oude zakken’
kernwoord: consolideren
associaties uit de workshop: Bijbel/boeken/old fashion/folders/kennis uitlenen/oude stempel/aanbod

Kwadrant 2. oud denken/nieuw doen
verbeelding: ‘oude wijn in nieuwe zakken’
kernwoord: verbeteren
associaties uit de workshop: Wie heeft mijn kaas gegeten?/e-reader/ nieuw jasje/mensenbibliotheek/social media/verbinding/kennis verdelen/inspiratie

Kwadrant 3. oud doen/nieuw denken
verbeelding:  ‘nieuwe wijn in oude zakken’
kernwoord: inspireren
associaties uit de workshop: Game of Thrones/ Little Free Library /vintage/kennismaken/ ?/uniform

Kwadrant 4. nieuw  doen/nieuw denken
verbeelding:  ‘nieuwe wijn in nieuwe zakken’
kernwoord: transformeren
associaties uit de workshop: Utopia/connectie/couture/faciliteren/kennis maken/co-creatie

Op 8 april gaan we verder met de ideeën. Maar voor die tijd ligt er eerst huiswerk voor vier groepen, die elk een scenario moeten uitwerken. Iedere groep schets in een verhaal van ongeveer 500 woorden met bijbehorende plaatjes/beelden hoe dat kwadrant er voor de bibliotheek in 2020 uit ziet. Het verhaal moet zo geschreven zijn dat je het gelijk gelooft en dat je er enthousiast van wordt. Er komen dus voor 8 april vier verhalen (met plaatjes en beelden) de de input vormen voor die volgende bijeenkomst.
Tijdens die bijeenkomst gaan we aan de slag om de consequenties per scenario te bespreken en in kaart te brengen. Lekker, werken aan de winkel van de toekomst terwijl de winkel van nu open blijft. En ik mag met nieuwe wijn in nieuwe zakken aan de gang. Ik zie een nieuw soort Beaujolais al flonkeren in het glas ;-)